Τετάρτη 11 Νοεμβρίου 2009




...ΚΑΙ ΕΓΕΝΕΤΟ ΦΩΣ...






ΦΩΣ

Η ΦΛΟΓΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ – ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ


Ανέκαθεν με γοήτευε η μαγεία της γνώσης. Νομίζω πως με τράνταζε εσωτερικά η σκέψη πως οτιδήποτε έρχεται στο φως, γίνεται γνωστό. Με το πέρασμα του χρόνου έμαθα επίσης πως πολλά εξαρτώνται από την πηγή του φωτός και από τον τρόπο που αυτό διαχέεται γύρω. Αυτό όμως που με σόκαρε πάνω από όλα , ήταν το γεγονός ότι άσχετα αν χρησιμοποιεί κανείς τους οφθαλμούς του ή τα μάτια της ψυχής , για να αισθανθεί την ευεργετικότητα του φωτός στην φύση ολόγυρα του, ή και στο πνεύμα του, θα πρέπει να λουστεί με την απεραντοσύνη του άγνωστου σκότους…

Μία από τις κυριότερες βάσεις των επιστημών είναι η έννοια της γνώσης. Γενικότερα, οι γνώσεις αποτελούν το πρώτο πρίσμα της επιστήμης με το οποίο ασχολείται η μελέτη που θα οδηγήσει στην ερμηνεία τους. Μία από τις πιο κοινές και απλές γνώσεις είναι το φως. Όλος ο κόσμος το γνωρίζει αλλά το θέμα είναι ποιος το καταλαβαίνει. Ξέρουμε όλοι την ιστορική εξέλιξη της έννοιάς του από την αρχαιότητα έως την κβαντική θεωρία και τη θεωρία της σχετικότητας. Και μπορούμε όλοι να φανταστούμε ότι στο μέλλον ίσως η έννοια του φωτός θα εξελιχθεί. Το φως παραμένει το ίδιο, όχι όμως η σχετική μας γνώση. Το μεγαλείο του σύμπαντος και της ζωής, και η ικανότητα του ανθρώπου ν’ ανακαλύπτει διαρκώς τα μυστικά της γένεσης και της εξέλιξης του σύμπαντος και της ζωής, μάς γεμίζει με αγαλλίαση και δέος. Χωρίς τη γνώση, ο άνθρωπος ζει μέσα στην άγνοια και στο σκοτάδι και για ν’ ανακουφιστεί καταφεύγει σε προκαταλήψεις, που τον οδηγούν ακόμα πιο βαθιά στο σκοτάδι. Η γνώση φέρνει το φως και το φως μόνο ξεκάθαρα μας οδηγεί στο σωστό δρόμο…

Και είπεν ο Θεός. Γενηθήτω φως.
Και εγένετο φως.

Παλαιά Διαθήκη. Γένεσις (πρώτη ημέρα της δημιουργίας)

Αναζητώντας την γνώση μέσα από το παρελθόν, πολλές φορές η μυθολογία κάθε λαού αποτελεί τον διακόπτη του φωτός της, είτε μέσω της αλληγορίας ή μέσω μιας παραφρασμένης αλήθειας που μεταλλάχθηκε από στόμα σε στόμα με το πέρασμα των αιώνων. Ο μύθος του Προμηθέα παραδείγματος χάρη, για μένα, γεννάει διαφορετικές ουσίες και πτυχές της αλήθειας. Σύμφωνα λοιπόν με την μυθολογία, ο Προμηθέας ήταν γιος του Τιτάνα Ιαπετού και της Ασίας, κόρης του Ωκεανού. Αδέλφια του ήταν ο Επιμηθέας δηλαδή "αυτός που σκέφτεται εκ των υστέρων", ο Άτλαντας και ο Μενοίτιος. Νυμφεύθηκε την Κελαινώ ή την Κλυμένη και παιδιά του ήταν ο Δευκαλίωνας, ο Λύκος και ο Χιμαιρέας. Κατά την διάρκεια της σύγκρουσης για την εξουσία, ανάμεσα στους Ολύμπιους θεούς και τους Τιτάνες, πήρε το μέρος των Ολυμπίων, αν και ο ίδιος ήταν Τιτάνας. Παρόλα αυτά η μεγαλοσύνη του πνεύματός του και η πρωτοφανής μεγαλοψυχία του τον φέρνει σύντομα σε σύγκρουση με τον Δία καθώς πληροφορήθηκε ότι ο Θεός σκόπευε να αφανίσει το γένος των ανθρώπων με κατακλυσμό. Αν και στη Θεογονία του Ησίοδου αναφέρεται σαν ευεργέτης της ανθρωπότητας κι όχι δημιουργός της ,ο Προμηθέας δημιούργησε τους πρώτους ανθρώπους πλάθοντάς τους με πηλό. Είναι αξιόλογη η εικονογράφηση που βρίσκουμε πολλές φορές σε Ρωμαϊκές σαρκοφάγους, όπου απεικονίζεται ο Προμηθέας να φτιάχνει αγάλματα και η Θεά Αθηνά να τους στέλνει ψυχή, με φτερά πεταλούδας, για να τα κατοικήσουν και να τους δώσουν πνοή. Αναφέρεται δε ότι στην πρώτη του προσπάθεια ο Προμηθέας δημιούργησε ένα τόσο τέλειο πλάσμα που ο Ερμής το μετέφερε στον Όλυμπο, και ο Δίας το κέρασε το ποτό της αθανασίας. Αποτέλεσμα αυτής της ιστορίας , ήταν εκείνο να βρεθεί στον ουρανό και να γίνει ο πλανήτης "Φαίνων", δηλαδή ο σημερινός πλανήτης Δίας. Ως δημιουργός των ανθρώπων λοιπόν, παρακολουθούσε πάντα με ενδιαφέρον την πορεία τους πάνω στη Γη. Πολλές φορές είχε παρακούσει τις εντολές του Δία ή ήρθε σε σύγκρουση με αυτόν ή ακόμη κατάφερνε να τον ξεγελάσει προς όφελός τους. Σύμφωνα με ένα άλλο μύθο κατά τη διάρκεια μιας επίσημης θυσίας, ο Προμηθέας, χώρισε ένα βόδι σε δυο μέρη. Στο ένα μερίδιο έβαλε το δέρμα, τη σάρκα και τα εντόσθια σκεπασμένα με την κοιλιά του ζώου και στο άλλο έβαλε τα κόκαλα, από τα οποία είχε αφαιρέσει το κρέας, και τα είχε σκεπάσει με το λευκό λίπος. Έπειτα ζήτησε από τον Δία να διαλέξει το μερίδιο που θα αντιστοιχούσε στους Θεούς, έτσι ώστε το υπόλοιπο να προοριζόταν για τους ανθρώπους. Ο Δίας διάλεξε το λίπος κι όταν διαπίστωσε ότι το μερίδιο αυτό το αποτελούσαν μόνο κόκαλα θύμωσε και με τον Προμηθέα και με τους ανθρώπους κι αποφάσισε να μην τους ξαναστείλει ποτέ πια τη φωτιά. Ο Προμηθέας λοιπόν για άλλη μια φορά αποφάσισε να διαφωτίσει το ανθρώπινο γένος και έτσι έκλεψε σπίθες φωτιάς από τον τροχό του Ήλιου ή από το καμίνι του Ηφαίστου και την έδωσε στους ανθρώπους. Με την γνώση της χρήσης της φωτιάς οι άνθρωποι βελτίωσαν τη ζωή τους, κατασκεύασαν εργαλεία, καλλιέργησαν τη Γη κι εκπολιτίστηκαν. Ο Προμηθέας τους βοήθησε να αποκτήσουν ιατρικές γνώσεις, να παρασκευάσουν φάρμακα, τους δίδαξε αρχιτεκτονική, μαθηματικά, αστρονομία, μεταλλουργία, ναυσιπλοΐα. Ο Δίας τελικά τιμώρησε και τους ανθρώπους και τον Προμηθέα. Εναντίον των ανθρώπων έστειλε την Πανδώρα. Όσο αφορά όμως την τιμωρία του Προμηθέα θαρρώ πως εξάντλησε τα όρια της εκδίκησης και της ασπλαχνίας. Με τη βοήθεια του Κράτους και της Βίας, τον έδεσε με ατσάλινες αλυσίδες επάνω στον Καύκασο κι έστειλε έναν αετό, γεννημένο από τον Τυφώνα και την Έχιδνα, να του τρώει το συκώτι, το οποίο κάθε πρωί ανανεωνόταν. Ο Δίας επίσης ορκίστηκε στα νερά της Στυγός να μη λύσει ποτέ από τα δεσμά του τον Προμηθέα. Για πολλά χρόνια , από τριάντα έως τριάντα χιλιάδες , κατά άλλους κρεμόταν από το βράχο μέχρι τη στιγμή που ο Ηρακλής τον ελευθέρωσε από τα δεσμά του. Ο Δίας αν και χάρηκε ιδιαίτερα για το κατόρθωμα του γιου του, και αποφάσισε να αφήσει ελεύθερο τον Προμηθέα, προβληματίστηκε καθώς θα έπρεπε να κρατήσει τον όρκο του. Έτσι λοιπόν υπέδειξε στον Προμηθέα να κατασκευάσει ένα δαχτυλίδι από το ατσάλι της αλυσίδας του και από ένα κομμάτι του βράχου επάνω στον οποίον ήταν δεμένος. Με τον τρόπο αυτό ο ατσάλινος δεσμός συνέχιζε να τον κρατάει δεμένο πάνω στο βράχο του. Έκτοτε οι άνθρωποι άρχισαν να κατασκευάζουν με τη σειρά τους δαχτυλίδια και να τα φορούν προς τιμή του Προμηθέα που υπέφερε γι' αυτούς με τις ευεργεσίες τους.

Σύμφωνα με μια άλλη μυθολογική ιστορία ο Κένταυρος Χείρωνας που υπέφερε από το τραύμα που του είχε προκαλέσει ένα βέλος του Ηρακλή ζητούσε να πεθάνει. Όντας αθάνατος έπρεπε να βρει κάποιον να δεχτεί την αθανασία του και να την ανταλλάξει . Να τολμήσω να σημειώσω εδώ πως ο Κένταυρος Χείρωνας ήταν ο μέγας διδάσκαλος της γνώσης. Ο Προμηθέας δέχτηκε την πρότασή του, πήρε τη θέση του κι έγινε αθάνατος. Μαζί με αυτήν την ιδιότητα απέκτησε και την μαντική. Είχε υποδείξει στον Ηρακλή πως να πάρει τα μήλα των Εσπερίδων με τη βοήθεια του Άτλαντα. Πρόβλεψε τον κατακλυσμό, που ο Δίας σχεδίαζε για να αφανίσει το γένος των ανθρώπων και δίδαξε το γιο του Δευκαλίωνα πως να σωθεί απ' αυτόν. Το όνομα του Προμηθέα πηγάζει από το Προ και μηθεύς (δωρικά μαθεύς) που σημαίνει ο προνοητικός, αυτός που προβλέπει, που έχει σύνεση. Το όνομά του καθοδηγεί στην ουσία του μύθου, που είναι πολύ παλιός και κρατάει από την απαρχή της ζωής του ανθρώπου. Κατά μια άλλη εκδοχή το όνομα του Προμηθέα ενδέχεται να πηγάζει από Ελληνική παρερμηνεία της σανσκριτικής λέξης pramantha, δηλαδή της σβάστικας, ή του πυροτρύπανου που υποτίθεται ότι αυτός ήταν ο εφευρέτης του τουλάχιστον για την Ελληνική πραγματικότητα. Κάποια στιγμή λοιπόν επήλθε σύγχυση ανάμεσα στον Προμηθέα, τον ινδοευρωπαίο λαϊκό ήρωα και στον Κάρα, ήρωα Παλαμήδη, αυτόν που επινόησε ή μοίρασε όλες τις τέχνες του πολιτισμού και με το Βαβυλωνιακό Θεό ΄Εα, που υποστήριζε ότι είχε δημιουργήσει ένα εξαίρετο άνθρωπο απ’ το αίμα του Κινγκού όπως δηλαδή και με τον Κρόνο, ενώ η Μητέρα Θεά Αρούρου δημιούργησε έναν παρακατιανό άνθρωπο από πηλό. Ο Προμηθέας εδώ λοιπόν συμβολίζει το δυνατό άνθρωπο, που υψώθηκε πάνω από τη μοίρα του θνητού, που άγγιζε το Θείο και άνοιγε στον άνθρωπο το δρόμο της κυριαρχίας πάνω στο εχθρικό περιβάλλον. Ο φορέας της φωτιάς έγινε πραγματικά ο ενσαρκωτής όλων των γνώσεων. Ο Προμηθέας είναι ο σοφός που κατέκτησε τη γνώση και τη μετάδωσε στον άνθρωπο. Ο πολιτισμός βγήκε από τη σκέψη αυτού του σοφού. Η τραγικότητα του ήρωα τον κάνει το πρότυπο του τραγικού ανθρώπου ή του πολιτικού ανθρώπου και σ’ αυτήν του την έκφραση απέκτησε παγκόσμια φήμη. Ο Προμηθέας δεν ήταν Θεός και σε αντίθεση με όλους τους άλλους ημίθεους δεν ήταν Θεογέννητος. Ανέβηκε στον Όλυμπο με την δύναμή του νου του. Ο Προμηθέας επίσης συμβολίζει την επινοητικότητα και την προνοητικότητα. Συμβολίζει το πνεύμα ανεξαρτησίας απέναντι στην εξουσία. Προβάλλει τη δύναμη του νου και της θέλησης. Η φωτιά αποτελεί το βασικό συντελεστή, και την απαραίτητη προϋπόθεση στη διαιώνιση και στην πρόοδο του ανθρώπινου γένους. Στην Ελληνική φιλοσοφία η φωτιά αναγνωρίζεται σαν “Θεία δωρεά” και “Θεία δύναμη” που την καθιστά πρώτη δύναμη και όπλο του ανθρώπου και τον κυριότερο παράγοντα πολιτισμού…

Ο Απόλλωνας είναι ο Θεός με περίπου 350 επικλήσεις, προσωνύμια και τοπικές λατρείες .Ήταν θεραπευτής, μάντης και ηλιακός από όπου και προέρχεται το «Φοίβος». Γεννήθηκε από το Θεό Δία και τη Θεότητα Λητώ που αλληγορικά συμβολίζει το αστροφώτιστο νυκτερινό στερέωμα. Η επίκλησή του «Δήλιος» σημαίνει περισσότερο με βαθύτερο νόημα τον Θεό που κάνει δήλα και ορατά τα πάντα, αλλά και τα πάντα ορά. Εξαιτίας της πανάρχαιας δοξασίας ότι αιτία όλων των γινομένων είναι ο Ήλιος, του οποίου το φως εισχωρεί στις κρυμμένες αιτίες, ο «τηλεσκόπος και κοίρανος κόσμου» Θεός Φοίβος Απόλλωνας σχετίζεται στενά με τις λειτουργίες της λεγόμενης Ειμαρμένης και των Μοιρών, ως Θεός μαντευτής. Η μαντική ιδιότητα του Απόλλωνα εξηγείται και από το γεγονός ότι η μουσικό -παραγωγική ιδιότητά του, του επιτρέπει πλήρη διαύγεια όρασης στα διάφορα σημεία της χρονικής κίνησης, όπου στυλοβάτης και γεννήτορας είναι ο Ρυθμός. Ο Θεός Απόλλωνας σχετίζεται επίσης και με τη Νεότητα και το Κάλλος καθώς ως Ήλιος ξεπροβάλλει αιωνίως νέος την κάθε αυγή και στη συνέχεια με το φως του καταδεικνύει όλα τα επί Γης ωραία και θαυμαστά. Με τη μουσική ότι φωτίζεται δονείται ως τμήμα της Συμπαντικής Μουσικής και την κάθε είδους εικαστική δημιουργία. Είναι λοιπόν ο κύριος των Μουσών, Θεός Μουσηγέτης. Παρόλα αυτά θεωρώ πολύ σημαντικό να τονίσω το ότι ο Ήλιος παρέμεινε για τους αρχαίους Έλληνες μια ξέχωρη μορφή από αυτή του Απόλλωνα, όπως η Σελήνη μια ξέχωρη μορφή από αυτή της Άρτεμης. Η σύγχυση, που δεν καθιερώθηκε οριστικά παρά στη Ρωμαϊκή εποχή, δε βρίσκεται ούτε στον Όμηρο, ούτε στον Ησίοδο, ούτε στους ύμνους του Πινδάρου. Η Άρτεμης και ο αδελφός της δεν αναπαριστούν λοιπόν, τη Σελήνη και τον Ήλιο, όπως συχνά έγινε πιστευτό αργότερα. Πρόκειται για μια διαφορά αρχής ανάμεσα σε δυο είδη φωτός. Το φως του Ήλιου, όπως και αυτό της Σελήνης, παραμένει ένα φυσικό φως, σε αντίθεση με αυτό του Απόλλωνα που αποτελεί το πνευματικό φως ή το φως της Έμπνευσης, λαμβάνοντας υπ' όψη τις τρεις ευεργετικές του αρμοδιότητες όπως η ιατρική, η μουσική, και η μαντική. Ίσως αυτή η σύγχυση να προήλθε από την παραδοχή ότι το φυσικό φως μπορεί να χρησιμεύσει σαν ένδυμα ή σαν σύμβολο στο πνευματικό φως αλλά τα δυο αυτά φώτα παραμένουν στην πηγή τους τελείως ανόμοια.

Από καθαρά φιλοσοφική σκοπιά στην αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα, ο αισθητός Ήλιος είναι μόνο η εικόνα ή το ανάλογο του ιδεατού Ηλίου ή πνευματικού Ηλίου, όπως το σύμβολο του εσωτερικού οφθαλμού της Διανόησης ή του Νου. Στην Πολιτεία του ο Πλάτων περιλαμβάνει την Αλληγορία του σπηλαίου, με την οποία εξηγεί τη Θεωρία των Ιδεών του.
Σύμφωνα με αυτή γίνεται μια προσπάθεια τεκμηρίωσης της θέσης του φιλόσοφου ως βασιλιά στην Ιδεώδη Πολιτεία. Μια ομάδα ανθρώπων λοιπόν ζει σε ένα σπήλαιο όλη της τη ζωή, αλυσοδεμένη σε έναν τοίχο, χωρίς να μπορεί κανείς να δει την επιφάνεια ούτε και πίσω τους. Εκεί βρίσκεται μια φλόγα, η οποία φωτίζει αντικείμενα που κινούνται και ρίχνει σκιές στα τοιχώματα του σπηλαίου. Οι φυλακισμένοι αρχίζουν να αποδίδουν αυτά τα σχήματα με όρους και έννοιες, ενώ πιστεύουν ότι οι σκιές αυτές είναι η πραγματικότητα. Το ότι οι φυλακισμένοι, μπορούν να δουν μόνο τις σκιές αυτές, δε σημαίνει ότι ο υπαρκτός κόσμος περιορίζεται μόνο μες στο σπήλαιο. Αν κάποια στιγμή κάποιοι από αυτούς καταφέρουν να λυθούν από τις αλυσίδες και βγουν από το σπήλαιο, θα τυφλωθούν από τη λάμψη του Ήλιου και θα επιστρέψουν πίσω. Αν, ωστόσο, συνηθίσουν το φως, θα δουν καθαρά τον Ήλιο, που συμβολίζει το Αγαθό, και θα καταλάβουν ότι όσα έβλεπαν μέσα στο σπήλαιο ήταν απλά αντίγραφα των αληθινών. Αν γυρνούσαν πίσω στο σπήλαιο, δε θα μπορούσαν να συνηθίσουν στο σκοτάδι… Αν προσπαθούσαν να διδάξουν στους υπόλοιπους την αλήθεια, ίσως να δέχονταν το μίσος και την αντίδρασή τους. Ωστόσο, όσοι ελευθερώθηκαν, … έχουν χρέος να επιστρέψουν πίσω και να διδάξουν και τους υπόλοιπους! Πολλές φορές ο Ήλιος, που συμβολίζει το Αγαθό, ωθεί την ερμηνεία του Μύθου του Σπηλαίου στην παρερμηνευμένη κατά μία άποψη θεωρία ότι χωρίς Θεό, οι άνθρωποι ζουν μες το σκοτάδι. Ο κόσμος μέσα στο σπήλαιο εκφράζει την εμμονή στα ’’αισθητά πράγματα’’, κατά την υλική πραγματικότητα όσων μπορούν οι άνθρωποι να αντιληφθούν με τις 5 αισθήσεις τους, ενώ η άνοδος στον πραγματικό κόσμο και η όραση των αληθινών Ιδεών υπό το φως του Ήλιου οδηγούν στην εναρμόνιση της ψυχής και την ενδυνάμωση του λογιστικού. Έτσι λοιπόν ενώ ο φυσικός Ήλιος ή η Θεότητα που κυριαρχεί εκεί, είναι ο κινητός μέσα στην ‘’αέναη’’ πορεία του, ο πνευματικός Ήλιος του Αγαθού είναι ήδη το σταθερό σημείο, γύρω από το οποίο περιστρέφεται ο κόσμος των Ιδεών. Με την προφανή διάκριση του Απόλλωνα και του Ηλίου διαφαίνεται ότι το πνεύμα της αρχαίας μυθολογίας μπορεί να βρεθεί πιο κοντά σε αυτό της μεταφυσικής από ότι ορισμένες εμπειρικές ερμηνείες. Η φιλοσοφία μπορεί και πρέπει να παραδεχθεί ένα μυθικό συμβολισμό. Σύμφωνα με την Πυθαγορική ερμηνεία ο Απόλλωνας είναι το σύμβολο της υψίστης Μονάδας, σαν ‘’καταστροφέας’’ του πλήθους των φαινόμενων, που συμβολίζει ο Διόνυσος. Μια ενδιάμεση θέση με προφανείς Ορφικές επιρροές θέτει την άποψη πως ο ίδιος ο Ήλιος, πολύ διαφορετικός από τον Απόλλωνα, δεν είναι ο Ήλιος που βλέπουμε, αλλά ο Ήλιος που "βλέπει τα πάντα", πράγμα που διαφέρει πολύ. Αναμφίβολα, δεν υπήρξαν ποτέ μυστήρια του Απόλλωνα που να περιείχαν μυήσεις, όπως αυτές των Μυστηρίων της Ελευσίνας, στα οποία ο Άδης έπαιζε το σημαντικό ρόλο. Αλλά υπήρχε στους Δελφούς ένα μαντείο του Απόλλωνα, που η φήμη του είναι γνωστή σε όλη την Ελλάδα και που τη σχέση του με τις υπόγειες δυνάμεις δεν μπορεί να την αρνηθεί κανείς. Εξ αιτίας της δύναμης αυτού του μαντείου, μπόρεσαν να μιλήσουν για το ‘’φως’’ του Απόλλωνα με μια αφηρημένη έννοια, που δεν μπορούσε σίγουρα να είναι η ίδια με αυτή του φωτός του Ηλίου.

Κάπου εκεί λόγω των υπόγειων δυνάμεων θα πρέπει να αναζητήσουμε την γέννηση της έννοιας του ‘’μαύρου φωτός’’…

Το μαύρο φως είναι πιο διεισδυτικό από το φως της ημέρας και προϋποθέτει ένα είδος καθόδου στον Άδη, που θα πραγματωθεί, προκειμένου να μπορέσει ύστερα να δει κανείς εκεί καθαρότερα. Οι δυο εμφανίσεις αντιθέτου φωτός ή πνεύματος, αξίζουν το ίδιο και χωρίς αμφιβολία αλληλοσυμπληρώνονται, όπως η διπλή όψη της μορφής του Απόλλωνα. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, στην ερώτηση του Θεού, που του ζητούσε να γνωρίσει τον ίδιο του τον εαυτό, ο άνθρωπος έπρεπε να απαντήσει με το χαιρετισμό, που αντιστοιχούσε στα γιγάντια γράμματα που υπήρχαν στη μετώπη του Ναού ‘’ΕΙ’’, δηλαδή "εσύ είσαι". Όποιος θέλει να ανυψωθεί στο ανώτερο φως, πρέπει πρώτα να κατέβει στα βάθη του ίδιου τού Είναι του, για να συναντήσει το τρομερό πρόσωπο του θανάτου. Αν καταφέρει ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει την αυτογνωσία με τρόπο που θανατώνει τον εγωισμό του, τότε όπως ο μαύρος Απόλλωνας, έτσι και αυτός θα μπορέσει να ξεπροβάλει πάλι ακτινοβόλος…



Μια διαφορετική μα καθόλου αιρετική θα έλεγα παρουσία του φωτοδότη, είναι αυτή του Εωσφόρου. Το όνομα Εωσφόρος, είναι λέξη σύνθετη, εκ του Έως που σημαίνει Αυγή και του Φέρω. Άρα κατά κάποιο τρόπο η ερμηνεία της λέξης προδίδει την έννοια «αυτός που φέρνει την αυγή», «Ο φέρων την αυγή», δηλαδή ο προάγγελος της Αυγής, ή «αυτός που μεταφέρει το φως». Κατά την μυθολογία ο Εωσφόρος είναι η Θεότητα που προηγείτο του άρματος του Ηλίου, φέρων το πρωινό φως (αυγή) πριν ακόμη ανατείλει ο Ήλιος. Ο Εωσφόρος ήταν υιός της Ηούς (Αυγής) και του Αστραίου, αδερφός του Έσπερου, πατέρας της Τηλαύγης και του Κήυκος και φωτεινός προάγγελος του ηλιακού φωτός. Συμβόλιζε την λαμπρότητα του πλανήτη Αφροδίτη.


Η Σελάνα / Σελήνη εν μέσω του Εωσφόρου και του Έσπερου (2ος αι. π.Χ., Μουσείο Λούβρου)

Ο Εωσφόρος αναπαρίστατο πάντοτε ως έφηβος απαράμιλλης ομορφιάς σε όλα τα εικαστικά έργα της αρχαιότητας που έχουν διασωθεί με την μορφή του. Άλλοτε συνοδεύοντας την Αφροδίτη, άλλοτε την Σελήνη, άλλοτε προπορευόμενος του άρματος του Ηλίου για να φέρει το αχνό φέγγος του χαράματος που περίμεναν οι αγρότες για να ξυπνήσουν, προαναγγέλλοντας έτσι την αυγή που αποτελούσε την έναρξη για τις αγροτικές εργασίες, άλλοτε ως βρέφος στην αγκαλιά της Ηούς κλπ. Το όνομα Εωσφόρος σε σχέση με την αρχαία Ελληνική γραμματεία, απαντάται αποκλειστικά και μόνον ως προάγγελος της αυγής και του ηλιακού φωτός σε πλείστα συγγράμματα των αρχαίων προγόνων μας αλλά και της Ρωμαϊκής γραμματείας. Ως αρχαίο Ελληνικό όνομα είναι και αξιοπρεπές και πανέμορφο και φέρει μια νότα ρομαντισμού που γεννάει εικόνες δημιουργίας φωτός, ζωής, και αναπαραγωγής ακόμα. Δυστυχώς προσωπικά θεωρώ πολύ θλιβερό το γεγονός πως αργότερα τυποποιείται μέσα στα πλαίσια ενός παραλογισμού και παράφορης και άκρατης παραφιλολογίας στην απαρχή της έξαρσης του φανατισμού της Χριστιανικής ηθικής ως συνώνυμο ενός μοχθηρού τύπου με κέρατα στο κεφάλι, «σατανικό» βλέμμα και φωτιές της κολάσεως! Βλέπετε, μιλάμε για μια εποχή που άνθρωποι μη ορθώς σκεπτόμενοι, μαζί με την εκρίζωση της ανήθικης και απάνθρωπης συμπεριφοράς και τρόπου ζωής που γνωρίζουμε στο ναδίρ της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, αποφασίζουν ανεξέλεγκτα και το κατακρήμνισμα κάθε δημιουργικού και αξιόλογου στοιχείου του αρχαίου πολιτισμού , στο όνομα του μίσους του πνεύματος και του φωτός που πηγάζει από το Ελληνικό στοιχείο. Είναι γνωστό πως την περίοδο της Ρωμαϊκής ανάπτυξης τα περισσότερα πολιτιστικά στοιχεία πηγάζουν από την Ελλάδα. Δυστυχώς η ανάπτυξη της μισανθρωπίας ,της εκμετάλλευσης, και της δογματικής ισοπέδωσης του οτιδήποτε Θείου με την εξουσία των αυτοκρατόρων, συμπαρασύρει στην καταστροφή και ότι άλλο ηθικό προέρχεται από το παρελθόν. Αποτέλεσμα όλου αυτού του κύματος βίας και αντίδρασης που ξεσπάει, είναι η εκκαθάριση της αρχαίας φλόγας του φωτός και η αντικατάστασή της από την φλόγα που καίει… Κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλλει για το βαθύτερο και Θεϊκό νόημα που πηγάζει μέσα από το Χριστιανισμό και την γέννηση της εξύψωσης του ανθρώπου μέσα από την ηθελημένη ταπείνωση του Θείου. Παρόλα αυτά η παράλογη δικτατορική και η δια της βίας επιβολή στοιχείων που εξυπηρετούσαν στην μαζική καθοδήγηση και ταυτόχρονη εκμετάλλευση της μάζας του λαού και του Ορθού Χριστιανικού φωτός, οδηγούν την αρχαία φλόγα του φωτός στον σκοταδισμό… Για άλλη μια φορά η διαδοχή του φωτός μετά του σκότους ή και αντίστροφα, κάνει την εμφάνισή της πολύ έντονα στην ιστορία της ανθρωπότητας, προδίδοντας ξανά την εφαρμογή της θεωρίας του Πλάτωνα για την αλληγορία του σπηλαίου…

Μέσα στα πλαίσια χαρακτηρισμού του δαιμονικού φωτός και του αναγνωρισμένου από τον Χριστιανισμό ως αίτιου του σκοταδισμού της ψυχής, τα ιερά κείμενα κάνουν αναφορά για τον αίτιο της αναρχίας της πλάσης του Δημιουργού. Αναφέρονται στον άγγελο που επαναστάτησε κατά την παράδοση εναντίον του Θεού και εξέπεσε από τα ουράνια. Ο Εωσφόρος κατέχει θέση στο ύψιστο σημείο των Ασωμάτων Δυνάμεων και της πνευματικής τελειότητας. Σαν πνεύμα είναι αγέραστο και αθάνατο κατέχοντας όλες τις ιδιότητες του αγγελικού κόσμου, δεν έχει χρονικούς και τοπικούς περιορισμούς, είναι αεικίνητο, έχει υψηλή πνευματική διαύγεια, είναι άυλο, αυτάρκη και εξαρτάται μόνο από το Θεό. Από τότε είναι γνωστότερος ως Διάβολος ή Σατανάς ή Εωσφόρος όπου και στα λατινικά φέρει το ίδιο όνομα ως Lucifer. Ο ψυχολόγος Γιώργος Ιωαννίδης ,σε μία του έρευνα με θέμα την δαιμονολογία, αναφέρει : «Για τους περισσότερους, τα τρία αυτά ονόματα αναφέρονται στον ίδιο εκπεσόντα Άγγελο, που με τη μορφή του Όφι εξαπάτησε τους πρωτόπλαστους και έφερε το Θάνατο στο ανθρώπινο γένος. “Διά-βολος” είναι εκείνος που διαβάλει το Θεό, που αντιστρέφει τις διδασκαλίες και λοιδορεί το Δημιουργό. “Σατανάς” είναι η απόδοση της εβραϊκής λέξης Ha -satan που σημαίνει “εχθρός, ενάντιος” και υποδηλώνει εκείνον που είναι εχθρός της ανθρωπότητας και εναντιώνεται στη Θεϊκή θέληση. “Σατανιήλ” ή “Σαταριέλ” είναι το όνομα που δίνεται στο απόκρυφο του Ενώχ για τον Σεμιαζά, τον αρχηγό των Γρηγορούντων (εκπεσόντων αγγέλων), ενώ “Εωσφόρος” είναι εκείνος που φέρνει την Αυγή, το άστρο της αυγής, ο πλανήτης Αφροδίτη και το στοιχείο φώσφορος. Αριθμολογικά, μάλιστα, θα παρατηρήσουμε σχέση μεταξύ του ονόματος “Διάβολος” και του “τραγοπόδαρος Θεός”, μια σχέση που και για άλλους λόγους οδήγησε σε μια ταύτιση του αρχηγού των εκπεσόντων με τον αρχαιοελληνικό Θεό Πάνα, κατά τη γνώμη μου μη εύστοχη.»

Ο προφήτης Ιεζεκιήλ περιγράφει ως εξής την πτώση του Εωσφόρου (28:15): «Από την ημέρα που πλάστηκες μέχρι την ημέρα που αμάρτησες ήσουν τέλειος στη συμπεριφορά σου». Στο στιχ. 17 ο Ιεζεκιήλ αναφέρει : «επειδή είχες ομορφιά περηφανεύτηκες, επειδή είχες μεγάλη δόξα η σοφία σου διαφθάρηκε». Η υπερηφάνεια του Εωσφόρου μετατράπηκε σε αυταπάτη και τελικά κατέληξε σε στάση.

Ο προφήτης Ησαΐας αναφέρει στο 14: 13, 14 : «έλεγες μέσα σου στον ουρανό θα ανεβώ και τον θρόνο μου θα υψώσω πάνω από τα άστρα του Θεού, θα πάρω θέση πάνω στο βουνό & θα ανεβώ πάνω από τα σύννεφα και με τον Ύψιστο θα είμαι ίσος». Η περηφάνια κατάντησε αλαζόνα τον Εωσφόρο με αποτέλεσμα να έχει ξεγελαστεί σε άκρατο σημείο και να ζητάει να είναι ίσος με το Θεό. Η αλαζονεία λοιπόν ήταν ένα από τα πλέον βασικά αίτια που οδήγησαν τον Εωσφόρο στην πτώση. Μαζί του παρέσυρε και ένα μεγάλο αριθμό αγγέλων από όλα τα Τάγματα (Αποκ. 12:4). Έτσι στα πλαίσια της παραχωρημένης από το Δημιουργό ελευθερίας ο Εωσφόρος διάλεξε την πτώση του.
Η στάση του Εωσφόρου μετατράπηκε σε τραγωδία καθώς ο Αρχάγγελος Μιχαήλ τον εκδίωξε από τον ουρανό και τον γκρέμισε στη Γη.(Αποκ. 12:17-19) «Και εγένετο πόλεμος εν τω ουρανώ ο Μιχαήλ και οι άγγελοι αυτού του πολεμήσαι μετά του δράκοντος και ο δράκων επολέμησε και οι άγγελοι αυτού. Και ουκ ίσχυσεν, ουδέ τόπος ευρέθη αυτώ έτι εν τω ουρανώ, και εβλήθη ο δράκων ο όφις ο μέγας ο αρχαίος, ο καλούμενος διάβολος και ο σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην, εβλήθη εις την γήν και οι άγγελοι αυτού μετ αυτού εβλήθησαν». Μέσα από την ισχνή όμως έρευνα που διεξήγαγα, ανακάλυψα ίσως μια μικρή πηγή αυτής της άδικης ίσως και παρεξηγημένης σύγχυσης του ονόματος αυτού σε μια απορία που παρέθεσε ο προφήτης Ησαΐας (12:4): «πως έπεσες από τον ουρανό Εωσφόρε, τέκνο της αυγής;». Νομίζω πως εύκολα αντιλαμβανόμαστε με την φράση αυτή πρωτίστως ότι ο προφήτης ήταν γνώστης της αστρονομίας και της μυθολογίας, και δευτερευόντως ότι κάπως έτσι ξεκίνησε η παρερμήνευση του Εωσφόρου. Ο χριστιανικός Εωσφόρος είναι μια οντότητα αποκλειστικά και μόνο κακόβουλη, χωρίς ίχνος καλοσύνης και χωρίς πιθανότητα μετάνοιας, προορισμένη να βασανίσει το ανθρώπινο γένος (αν και αρκετά παροπλισμένος μετά την Ανάσταση του Ιησού) μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία, οπότε και θα ριφθεί στο χάος και δεν θα γυρίσει ποτέ ξανά πίσω. Σαν Χριστιανός και εγώ ο ίδιος προσωπικά αν και δεν διακατέχομαι από κανένα πνεύμα φανατισμού, αισθάνομαι και αντιλαμβάνομαι πως η χρήση αυτού του ονόματος για τον διάβολο υποδηλώνει πως αυτός είναι που φέρει το αληθινό φως και αυτός είναι η Αυγή του νέου φωτός. Μήπως υπάρχει κάποιος παραλογισμός εδώ? Διερωτώμαι και θα συνεχίζω εις αεί… Ποιος είναι τελικά ο Εωσφόρος; Ποια παράδοση, θρησκεία ή μυθολογία τον
περιγράφει αληθινά; Είναι «αυτός που φέρνει το φως της αυγής» όπως
δηλώνει η ετυμολογία του ονόματός του ή ο έκπτωτος άγγελος που διώχθηκε
από τον Θεό και σκλαβώνει την ανθρωπότητα βάζοντάς την σε πειρασμό;

Από πολύ νωρίς έγινε απόπειρα μετατροπής του Εωσφόρου σε αποδιοπομπαίο τράγο της προβληματικής ανθρώπινης συμπεριφοράς. Σε αυτόν φορτώθηκαν οι κάθε είδους ανωμαλίες και τα δεινά της ανθρωπότητας αλλά μιας και οι άνθρωποι παρατηρούσαν πως το κακό γιγαντωνόταν, άλλο τόσο γιγαντωνόταν και η φιγούρα και ο ρόλος του Εωσφόρου. Από αποστάτης Άγγελος στον Ενώχ και στην υπόλοιπη βιβλιογραφία, κατέληξε στη συνείδηση των περισσότερων να είναι ο αντίθετος προς το Θεό πόλος, ο αρνητικός, με άλλα λόγια ένας δεύτερος Θεός, εκείνος του Κακού. Ίσως όμως και αν κανείς ψάξει λίγο πιο βαθειά να ανακαλύψει μια κρυμμένη προϊκονομία. Πιστεύω προσωπικά πως ο Εωσφόρος συμβολικά φέρει το όνομα αυτό ίσως γιατί μετά την ολοκληρωτική πτώση του θα επέλθει το απόλυτο φως. Άρα θέλοντας και μη, ο ίδιος αποτελεί την Αυγή του φωτός…

Ο James Donahue υποστηρίζει σ’ ένα άρθρο του, αυτό που διάφορες
μυθολογίες αφήνουν να εννοηθεί: ότι πρόκειται για μια εξωγήινη οντότητα
που πριν από χιλιάδες χρόνια επηρέασε την εξέλιξη της ανθρωπότητας,
μετατρέποντας εμάς τους ανθρώπους σε σκεπτόμενα όντα με ένα ανώτερο
επίπεδο συνείδησης. Στοιχεία που συναντάμε και στον ελληνικό μύθο του
«φωτοδότη» Προμηθέα!

Αντίθετα στις αρχαίες λατρείες οι Θεοί που προσωποποιούν το κακό αρκετά συχνά έχουν και μια θετική όψη, η οποία προβάλλεται κυρίως μέσα από ηρωικά τους κατορθώματα, όπως τα έχουν καταγράψει οι μυθολογίες. Ο ίδιος ψυχολόγος επίσης συνεχίζει παρακάτω ως εξής : «Ο πιο κοντινός στο χριστιανικό Σατανά φαίνεται να είναι ο θεός Σεθ των αρχαίων Αιγυπτίων, ο δολοφόνος του Όσιρη που νικιέται από αυτόν μέσω του γιού του Ώρου, ενώ ο ίδιος ανασταίνεται από τη μαγεία της συζύγου του Ίσιδας και πλέον κυβερνά τον κάτω κόσμο. Στη διαμάχη Ώρου – Σεθ ο πρώτος τυφλώνεται και ο δεύτερος ευνουχίζεται και πίσω από αυτό το συμβολισμό κρύβεται στην πρώτη περίπτωση η απόκτηση σοφίας και στη δεύτερη η έλλειψη δημιουργικής δύναμης του κακού. Ακόμη και ο Σεθ όμως δεν είναι απόλυτα “κακός”, αφού αναφέρονται ηρωικά κατορθώματα από αυτόν και λατρεύεται από τους αιγύπτιους νομάδες ως θεός της ερήμου. Καθόλου τυχαία, ο χριστιανικός Διάβολος θεωρείται ως “περιπατών εν τη ερήμω” και εξόριστος γενικά σε έρημους και άνυδρους τόπους.
Ομοίως στους Μεσοποτάμιους θα βρούμε την κακοποιό μορφή του Χουμπαμπά, από το έπος του Γκιλγκαμές, στους Φοίνικες θα συναντήσουμε το θεό Μοτ, εχθρό του αγαθού θεού Βάαλ και της συζύγου του Ανάθ και στο Ζωροαστρισμό τον Αριμάν, αιώνιο εχθρό του Άχουρα Μάσδα.»


Στον αντίποδα όλου αυτού του κυκεώνα ιδεών, πιστεύω και αναζητήσεων προς την αληθινή υφή του Εωσφόρου, θα πρέπει να κάνω και μια αναφορά και στον μεγάλο πομπό και κατά κάποιο τρόπο μεγάλο άγνωστο φωτοδότη , το Άγιο Πνεύμα. Είναι το τρίτο πρόσωπο της Τριάδας. Επειδή στη γλώσσα μας χρησιμοποιούμε το άρθρο "το" όταν αναφερόμαστε στο Άγιο Πνεύμα, μένουμε πολλές φορές με την εντύπωση πως το Άγιο Πνεύμα είναι ένα αντικείμενο χωρίς προσωπικότητα. Αυτό, είναι ένα τεράστιο λάθος. Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, και σύμφωνα με την βαθειά ηθική του Χριστιανισμού είναι ευαίσθητος και μπορεί κανείς να τον λυπήσει. Είναι εδώ στη Γη για να καθοδηγεί τους ανθρώπους στη ζωή αυτή με τη Θεϊκή σοφία, και να τους γεμίζει με την ίδια δύναμη που είχε και ο Ιησούς για να εκπληρώσουν το έργο που ο Ιησούς ανέθεσε στην εκκλησία Του. Μέσα από Αυτό όλη η ζωή φαίνεται κάτω από ένα καινούριο φως. Πολλά ονόματα έχουν δοθεί στο Άγιο Πνεύμα. Ένα από αυτά, που δείχνει και το έργο που επιτελεί στην Εκκλησία, αλλά και στην ζωή των ανθρώπων, είναι και το όνομα «Παράκλητος». Με αυτήν την λέξη ο Ίδιος ο Χριστός χαρακτήρισε το Άγιο Πνεύμα, όταν έλεγε προς του Μαθητές Του λίγο πριν το Πάθος: «εγώ ερωτήσω τον πατέρα και άλλον παράκλητον δώσει υμίν, ίνα μένη μεθ' υμών εις τον αιώνα, το Πνεύμα της αληθείας» (Ιω. ιδ', 16-17). Λίγο πιο κάτω το Άγιο Πνεύμα χαρακτηρίζεται από τον Χριστό, Παράκλητος, που θα διδάξει τους Μαθητές και θα τους υπενθυμίσει όλα όσα τους είπε ο Ίδιος κατά την διάρκεια της ζωής Του. «Ο δε παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιον ο πέμψει ο πατήρ εν τω ονόματί μου, εκείνος υμάς διδάξει πάντα και υπομνήσει υμάς πάντα α είπον υμίν» (Ιω. ιδ' 25).

Το φώς όμως όπως και στον μύθο του Προμηθέα έτσι και στον Ινδουισμό συμβολίζει την γνώση όπου με απώτερο σκοπό και στόχο φέρει τη λύτρωση. Σύμφωνα με ένα μύθο κατά τον Ινδουισμό ο Θεός Σίβα, με τον κοσμικό χορό του, έθεσε σε κίνηση τον κόσμο. Όταν έπαιξε το νταμβρού, το παραδοσιακό ινδικό κρουστό όργανο, δημιουργήθηκε το σανσκριτικό αλφάβητο. Το Βαρανάσι λοιπόν, η πόλη του Θεού Σίβα, του άρχοντα του χορού και της μουσικής, εκτός από θρησκευτική πρωτεύουσα του Ινδουισμού, είναι και το κέντρο ενός πολιτισμού ο οποίος συνιστά κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας. Το δημόσιο πανεπιστήμιο «Μπανάρας Χίντου» συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 3 μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, περιλαμβάνοντας 128 διδακτικούς τομείς, και συμβάλλοντας στη μελέτη της σανσκριτικής και της φιλοσοφίας. Οι Βέδες λένε για το Κάσι ή Βαρανάσι ότι είναι φτιαγμένο από αγίους. Κάσι σημαίνει «φως του κεριού». Δίνει φως. «Όταν ερχόμαστε στο Κάσι, λάμπει». Όταν ερχόμαστε στο Κάσι γεννιέται ένα φως για τη γνώση, γεννιέται ένα φως μες στη σκέψη μας, η ίδια η Γη δίνει τη μόρφωση. Αυτό το νόημα έχει. Η ίδια η Γη θα μας πει, εκεί πρέπει να πάμε, ή όχι, αυτό είναι σωστό, αυτό είναι λάθος. Το Κάσι θα μας δείξει το δρόμο. Μάλιστα όσο αφορά το γιατί αυτή η μοναδικότητα της πηγής της γνώσης και του φωτός βρίσκεται εκεί απαντούν πως όπως έχουμε ένα μέρος που είναι γεμάτο σίδερο και έχει ανάμεσα κενό, εκεί που είναι το σίδερο, βάζουμε γείωση, εκεί που είναι η γείωση δεν θα μας χτυπήσει το ρεύμα, ενώ εκεί που είναι χωρίς γείωση θα μας χτυπήσει. Το ίδιο ακριβώς, έχουμε αυτό το μέρος για το θρησκευτικό ρεύμα, το ρεύμα είναι κολλημένο στο Κάσι, στο Κάσι έχουμε δονήσεις. Τις αισθάνονται αυτοί που σέβονται το Θεό. Το Κάσι είναι ένα ιερό μέρος και όταν πηγαίνει κάποιος καθαγιάζεται και φωτίζεται. Όταν είμαστε και οι ίδιοι καθαγιασμένοι τότε μπορούμε να κάνουμε προσευχή στους Θεούς. Όταν θα μείνουμε στο Κάσι πρέπει να έχουμε και το Κάσι μέσα μας. Όταν έχουμε μέσα σας το Κάσι, το Κάσι ανοίγει και μας δίνει φως. Το Φως σημαίνει λύτρωση. Λύτρωση σημαίνει ελευθερία. Για να βρούμε τη λύτρωση χρειάζεται γνώση. Πρέπει να διαβάζουμε για να αποκτούμε γνώση για τη ζωή σε όλο τον κόσμο. Αν είμαστε σωστοί θα βρούμε τη γνώση και θα πάρουμε τη λύτρωση από τον κύκλο των μετενσαρκώσεων. Δε γίνεται λύτρωση χωρίς γνώση. Ο Σίβα κάθεται εδώ σ' αυτό το μέρος στο Κάσι και πριν πεθάνει κάποιος ο Σίβα δίνει ένα μάντρα στο αυτί του. Με το μάντρα αυτό που δίνει ο Σίβα ο άνθρωπος παίρνει αμέσως γνώση, γιατί ο Σίβα είναι ο υπεύθυνος δάσκαλος. Όποιος παίρνει τη γνώση παίρνει τη λύτρωση. Αυτό είναι το νόημα της γνώσης. Να σε απελευθερώνει…

Εν κατακλείδι, η αλήθεια είναι πως σε όλη αυτή την αναζήτηση, αυτό που σίγουρα συνειδητοποιώ, είναι πως... το φως, είτε πνευματικό είτε φυσικό και αν είναι ,κατά μιά αρχή αποτελεί την μοναδική προϋπόθεση της ύπαρξης του σκότους…και κατά μια δεύτερη το σκοτάδι είναι ο απαραίτητος καμβάς για να απλώσει την τέχνη των χρωμάτων του το φώς…


'Sine Diabolo, nullus Dominus'
(δίχως τον διάβολο, δεν υπάρχει Θεός)
παραδοσιακό λατινικό ρητό